Révolution dans le traitement du cancer : Des scientifiques transforment les cellules cancéreuses en cellules saines – Pas besoin de chimiothérapie
Une équipe de recherche sud-coréenne a réalisé ce qui était autrefois considéré comme de la science-fiction : reprogrammer des cellules cancéreuses malignes en tissus sains et fonctionnels sans chimiothérapie ni radiothérapie. Dirigée par le professeur Kwang-Hyun Cho de l'Institut supérieur coréen des sciences et technologies (KAIST), cette méthode révolutionnaire pourrait redéfinir le traitement du cancer en passant d'une approche destructrice à une réparation cellulaire. Publiée dans Advanced Science, l'étude présente BENEIN, un modèle informatique capable d'identifier et de modifier les « interrupteurs maîtres » génétiques responsables du comportement cancéreux.
Les implications sont immenses : une ère où les tumeurs sont réhabilitées plutôt qu'éradiquées, épargnant ainsi aux patients les effets secondaires dévastateurs des traitements conventionnels. Pendant des décennies, le traitement du cancer a reposé sur des méthodes agressives : poison, brûlure ou ablation des tumeurs. Bien que ces approches sauvent des vies, la chimiothérapie et la radiothérapie provoquent des effets secondaires comme des nausées, une fatigue extrême et des dommages aux organes, affaiblissant le système immunitaire et détruisant les cellules saines. Pire encore, les cellules cancéreuses développent parfois une résistance, entraînant des rechutes.
Le modèle BENEIN, acronyme de Benevolent Network Inference and Control, fonctionne comme un GPS cellulaire, cartographiant les interactions génétiques. En analysant des données d'ARN unicellulaires provenant de 4 252 cellules intestinales, l'équipe a reconstruit un réseau génétique de 522 composants, modélisant ainsi comment les cellules cancéreuses détournent les voies de croissance normales. Le système piloté par l'IA a identifié trois gènes clés (MYB, HDAC2 et FOXA2) comme régulateurs fondamentaux du cancer. Leur inhibition a non seulement ralenti la progression du cancer, mais aussi déclenché une cascade de reprogrammation cellulaire.
Les résultats en laboratoire et sur des modèles animaux sont prometteurs. Dans des lignées cellulaires de cancer colorectal (HCT-116, HT-29, CACO-2) et chez des souris, l'inhibition des trois gènes a réduit la prolifération cancéreuse de 60 à 80 % par rapport à l'inhibition d'un seul gène. Les souris implantées avec des cellules reprogrammées ont développé des tumeurs 70 % plus petites que les témoins, avec une structure tissulaire similaire à celle d'intestins sains. Les profils d'expression génique correspondaient à ceux de tissus non cancéreux, confirmant que les cellules avaient « changé de camp ».
Cependant, des défis subsistent avant une application clinique. La méthode doit résoudre des questions cruciales : comment administrer en toute sécurité l'inhibition des gènes cibles chez l'homme ? Des vecteurs viraux ou des nanoparticules pourraient être nécessaires. De plus, bien que les premiers résultats suggèrent une efficacité potentielle pour d'autres cancers (pancréas, sein, poumon), des essais supplémentaires sont indispensables. Enfin, les réglementations devront évoluer pour intégrer cette approche innovante, qui privilégie la réparation plutôt que la destruction.
Cette recherche marque un tournant philosophique en médecine. Plutôt que de considérer le cancer comme un ennemi à annihiler, l'équipe du KAIST le voit comme une crise d'identité cellulaire potentiellement réversible. Au-delà de la science, cette avancée pourrait réduire considérablement les coûts des traitements et aligner la pratique médicale sur le principe « d'abord, ne pas nuire ». Un jour, les patients pourraient peut-être troquer des traitements éprouvants contre une thérapie génique en ambulatoire.
Pour en savoir plus, consultez l'article original « Control of Cellular Differentiation Trajectories for Cancer Reversion » dans Advanced Science : Gong et al. (2025).
Bước Đột Phá Trong Điều Trị Ung Thư: Khoa Học Gia Biến Tế Bào Ung Thư Thành Tế Bào Khỏe Mạnh - Không Cần Hóa Trị
Một nhóm nghiên cứu Hàn Quốc đã đạt được điều từng được coi là khoa học viễn tưởng: tái lập trình tế bào ung thư ác tính thành mô khỏe mạnh mà không cần hóa trị hay xạ trị. Dưới sự dẫn dắt của Giáo sư Kwang-Hyun Cho từ Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Hàn Quốc (KAIST), phương pháp đột phá này có thể định nghĩa lại cách chữa ung thư, chuyển từ mô hình tiêu diệt sang phục hồi tế bào. Công trình đăng trên tạp chí Advanced Science giới thiệu BENEIN - mô hình máy tính giúp xác định và chỉnh sửa các "công tắc chủ" di truyền gây ra hành vi ung thư.
Hệ quả tiềm năng? Một tương lai nơi khối u được cải tạo thay vì tiêu diệt, giúp bệnh nhân tránh khỏi các tác dụng phụ kinh hoàng của liệu pháp truyền thống. Suốt nhiều thập kỷ, điều trị ung thư theo lối "đốt sạch": dùng độc tố, tia xạ hoặc phẫu thuật cắt bỏ. Dù cứu sống bệnh nhân, hóa-xạ trị gây buồn nôn, kiệt sức, tổn thương cơ quan, đồng thời làm suy yếu miễn dịch và hủy hoại tế bào lành. Nguy hiểm hơn, tế bào ung thư đôi khi kháng thuốc, dẫn đến tái phát. Gánh nặng tài chính cũng đáng báo động: chi phí điều trị ung thư tại Mỹ dự kiến đạt 158 tỷ USD/năm, buộc nhiều bệnh nhân phải chọn giữa nguy cơ phá sản hoặc chịu đựng đau đớn để giành cơ hội sống.
BENEIN (Benevolent Network Inference and Control) hoạt động như bản đồ GPS tế bào, lập sơ đồ tương tác gen. Nhóm nghiên cứu phân tích dữ liệu ARN đơn bào từ 4.252 tế bào ruột, xây dựng mạng lưới 522 thành phần gen để mô phỏng cách tế bào ung thư chiếm quyền kiểm soát con đường tăng trưởng bình thường. Hệ thống AI xác định ba gen then chốt (MYB, HDAC2, FOXA2) điều khiển hành vi ung thư. Đột phá nằm ở việc: khi ức chế đồng thời các gen này, tế bào không chỉ giảm tốc độ phát triển mà còn kích hoạt quá trình "cải tạo". Chúng bắt đầu biểu hiện dấu ấn của tế bào khỏe mạnh (KRT20, VDR) trong khi giảm hoạt động gen gây ung thư (MYC, WNT). Giáo sư Cho giải thích: "Đây là cách ép tế bào ung thư biệt hóa thành dạng gần với bình thường". Khác với phương pháp truyền thống chỉ tập trung vào triệu chứng, BENEIN nhắm vào phần mềm di truyền lỗi - căn nguyên sâu xa của bệnh.
Thử nghiệm trên dòng tế bào ung thư đại trực tràng (HCT-116, HT-29, CACO-2) và chuột cho kết quả ấn tượng. Ức chế ba gen cùng lúc làm chậm tăng sinh tế bào 60-80% so với chỉ nhắm một gen. Khối u ở chuột được cấy tế bào đã tái lập trình nhỏ hơn 70% so với nhóm đối chứng, với cấu trúc mô gần giống ruột khỏe. Phân tích biểu hiện gen từ cơ sở dữ liệu The Cancer Genome Atlas cho thấy chúng gần như không phân biệt được với mô thường. Độ chính xác của BENEIN vượt trội so với các công cụ hiện có như SCENIC hay VIPER, mở ra tiềm năng ứng dụng trong miễn dịch học (kích hoạt tế bào T) và thần kinh học (phát triển hồi hải mã).
Dù đầy hứa hẹn, công nghệ này vẫn đối mặt thách thức trước khi áp dụng lâm sàng. Vấn đề phân phối: làm sao đưa được chất ức chế gen vào cơ thể người an toàn? Vector virus hoặc hạt nano có thể là giải pháp. Tính đặc hiệu: liệu phương pháp có hiệu quả với ung thư tụy, vú hay phổi? Dữ liệu sơ bộ tích cực nhưng cần thêm thử nghiệm. Quan trọng không kém, tế bào đã tái lập trình có duy trì trạng thái lành tính hay sẽ tái phát? Cần nghiên cứu dài hạn để khẳng định. Hệ thống pháp lý cũng phải thích ứng, vì các quy trình hiện tại ưu tiên thuốc tiêu diệt tế bào ung thư thay vì phục hồi chúng. Giáo sư Cho nhấn mạnh: "Giờ đây, chúng tôi không chiến đấu với ung thư, mà đang thương lượng với nó".
Nghiên cứu này không chỉ là bước tiến sinh học, mà còn thách thức cách hiểu truyền thống về ung thư. Y học luôn coi nó là kẻ thù cần tiêu diệt, nhưng cách tiếp cận của KAIST xem ung thư như một dạng "khủng hoảng nhận dạng tế bào" có thể đảo ngược. Tác động vượt ra ngoài phòng thí nghiệm: công nghệ tái lập trình có thể cắt giảm chi phí điều trị, giảm áp lực lên thị trường thuốc ung thư toàn cầu trị giá 377 tỷ USD. Về mặt đạo đức, nó tuân thủ nguyên tắc "trước hết, không gây hại" tốt hơn hóa trị. Về lâu dài, bệnh nhân có thể thay đổi phác đồ điều trị nặng nề bằng liệu pháp gen ngoại trú.
Nghiên cứu của KAIST không chỉ là thành tựu kỹ thuật, mà còn thắp lên hy vọng về một tương lai nhân văn hơn trong điều trị ung thư. Như Giáo sư Cho chia sẻ: "Đây không phải cuộc chiến. Đó là hành trình xây lại ngôi nhà cho tế bào". Dù còn nhiều chặng đường phía trước, viễn cảnh rõ ràng: một thế giới nơi điều trị ung thư không còn đồng nghĩa với hủy hoại, mà là sự tái sinh. Độc giả quan tâm có thể tìm đọc bài báo gốc "Control of Cellular Differentiation Trajectories for Cancer Reversion" trên tạp chí Advanced Science: Gong và cộng sự (2025).
