À l'ère de l'IA, les compétences humaines surpassent les diplômes
L'intelligence artificielle révolutionne le monde du travail, mais son efficacité menace les compétences humaines qui différencient les individus et les entreprises. Ces qualités humaines, comme la communication et l'engagement, sont essentielles pour fidéliser employés et clients. Par exemple, avant l'ère numérique, nous apprenions à naviguer avec des cartes papier, développant ainsi une mémoire spatiale. Aujourd'hui, les outils comme ChatGPT nous privent de cette expérience d'apprentissage. De même, au travail, l'uniformisation des outils d'IA élimine la différenciation entre entreprises. Une enquête mondiale de Indeed révèle que 67% des candidats et 51% des recruteurs privilégient désormais les compétences pratiques aux diplômes. Le recrutement basé sur les compétences valorise l'expérience terrain et les qualités transférables, comme le bénévolat, plutôt que les parcours académiques traditionnels. Bien sûr, certains secteurs exigent toujours des diplômes, mais l'économie du savoir recherche des profils capables de se démarquer par leurs qualités humaines. Le rapport 2025 du Forum Économique Mondial souligne l'importance croissante de la pensée créative, de la résilience et de l'agilité, aux côtés des compétences numériques. Cela implique d'éviter les critères de recrutement trop rigides, comme exiger un diplôme universitaire ou un nombre d'années d'expérience spécifique. Il faut plutôt évaluer la capacité d'adaptation et la résilience des candidats à travers des questions ciblées. Pourquoi est-ce crucial ? Bien que l'IA réduise les coûts, elle ne doit pas devenir une fin en soi. Prenons le service client : si les chatbots gèrent les requêtes simples, les problèmes complexes nécessitent l'intervention humaine. Dans les industries créatives, l'innovation et l'originalité priment sur les productions standardisées de l'IA. À long terme, privilégier les compétences humaines renforce l'identité de marque. Les diplômes offrent une base de comparaison, mais d'autres indicateurs, comme les réussites sportives ou les trajectoires professionnelles atypiques, révèlent tout autant le potentiel d'un candidat. Comme avec l'IA, on ne peut se fier uniquement aux diplômes pour assurer la réussite d'une entreprise. Il s'agit de considérer la personne dans sa globalité et les multiples facettes qui font une équipe performante. Enfin, les leaders doivent bâtir des organisations résilientes dans un marché en mutation. Si l'IA aide à monter en compétences rapidement, elle ne remplacera jamais l'empathie, la créativité et la capacité d'adaptation humaine, garantes d'une croissance durable.
Kỹ năng con người vượt trội hơn bằng cấp trong thời đại AI
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cách chúng ta làm việc, nhưng cũng đe dọa những kỹ năng mềm tạo nên sự khác biệt giữa cá nhân và doanh nghiệp. Những phẩm chất như giao tiếp hay khả năng kết nối chính là 'chất keo' gắn kết nhân viên và khách hàng. Ví dụ, trước thời đại số, chúng ta học cách xem bản đồ giấy để định hướng, từ đó xây dựng tư duy không gian. Ngày nay, các công cụ như ChatGPT khiến chúng ta đánh mất quá trình rèn luyện đó. Tương tự, tại nơi làm việc, việc lệ thuộc vào cùng một công cụ AI khiến kết quả trở nên đồng nhất, không còn điểm nhấn riêng. Khảo sát toàn cầu của Indeed cho thấy 67% ứng viên và 51% nhà tuyển dụng coi trọng kỹ năng thực tế hơn bằng cấp. Xu hướng tuyển dụng dựa trên năng lực đề cao kinh nghiệm thực chiến và những phẩm chất có thể chuyển đổi, như kỹ năng từ hoạt động tình nguyện, thay vì tập trung vào trường đại học danh tiếng. Dĩ nhiên, một số ngành vẫn yêu cầu bằng cấp chuyên môn, nhưng nền kinh tế tri thức cần những cá nhân biết tỏa sáng bằng tố chất con người. Báo cáo Tương lai Việc làm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới nhấn mạnh tầm quan trọng của tư duy sáng tạo, sự linh hoạt và khả năng phục hồi bên cạnh kỹ năng số. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt trong tiêu chí tuyển dụng, ví dụ bỏ yêu cầu bằng đại học hoặc giảm số năm kinh nghiệm. Thay vào đó, hãy đánh giá ứng viên qua các tình huống kiểm tra khả năng thích nghi và giải quyết vấn đề. Tại sao điều này quan trọng? Dù AI cắt giảm chi phí, đó không phải mục tiêu tối thượng. Lấy dịch vụ khách hàng làm ví dụ - chatbot có thể xử lý yêu cầu đơn giản, nhưng vấn đề phức tạp luôn cần tư duy phản biện và sự đồng cảm của con người. Trong lĩnh vực sáng tạo, đội ngũ biết tạo ra khác biệt sẽ luôn chiếm ưu thế so với những bản thảo AI hàng loạt. Về lâu dài, tập trung vào kỹ năng con người thay vì thuật toán sẽ củng cố giá trị thương hiệu. Bằng cấp đưa ra thước đo để so sánh, nhưng không phải yếu tố duy nhất. Thành tích trong thể thao hay lộ trình thăng tiến khác biệt cũng phản ánh năng lực ứng viên, ngay cả khi họ không có bằng cấp tương đương. Giống như AI, chúng ta không thể chỉ dựa vào bằng cấp để phát triển doanh nghiệp - cần nhìn nhận toàn diện con người, vấn đề cần giải quyết, và tập hợp những phẩm chất tạo nên đội ngũ hiệu quả. Cuối cùng, lãnh đạo cần xây dựng tổ chức linh hoạt trước thị trường biến động. AI có thể hỗ trợ nhân viên nhanh chóng làm quen công việc (như tạo bản nháp hay dịch thuật), nhưng không thể thay thế khả năng tạo ấn tượng ban đầu, tư duy đột phá hay sự thấu cảm. Chính con người với tư duy nhanh nhạy và khả năng thích ứng sẽ là chìa khóa cho tăng trưởng bền vững.
