Comment ce rocher de 1 300 tonnes a-t-il grimpé une falaise ? La science a enfin la réponse

How Did This 1,300-Ton Boulder Travel Up a Cliff? Scientists Just Figured It Out

Comment ce rocher de 1 300 tonnes a-t-il grimpé une falaise ? La science a enfin la réponse

Un rocher géant aux Tonga a surfé sur un tsunami il y a 7 000 ans. Pesant 1 300 tonnes, ce bloc a parcouru une distance équivalente à deux fois un terrain de football, emporté par la force de la vague, révèle une nouvelle étude.

Particularité remarquable : ce rocher se trouvait initialement au sommet d'une falaise de 30 mètres avant d'être projeté à l'intérieur des terres. Cette découverte témoigne d'un méga-tsunami ayant frappé la région dans le passé.

En juillet 2024, Martin Kohler, doctorant à l'Université du Queensland, et son équipe menaient des recherches sur les falaises des Tonga pour trouver des preuves de tsunamis anciens. Ils cherchaient spécifiquement des rochers massifs déplacés vers les terres - indices précieux pour reconstituer l'histoire des tsunamis dans cette zone sismique.

En fin de mission, des agriculteurs locaux leur ont signalé le rocher Maka Lahi ('grand rocher' en tongien). Recouvert de végétation, ce monolithe n'avait jamais été étudié scientifiquement et était passé inaperçu lors des précédentes recherches satellitaires.

Composé de brèche calcaire corallienne, le rocher indique une origine côtière. 'J'ai été stupéfait de le trouver si loin à l'intérieur des terres, hors de notre zone d'étude. Seul un tsunami exceptionnel a pu le déplacer', explique Kohler dans un communiqué. L'étude est parue dans Marine Geology.

Les chercheurs ont découvert une entaille massive sur une falaise côtière de 30 mètres, à 200 mètres du rocher. Ils ont daté son dépôt à 6 891 ans avant le présent, avant l'arrivée des humains aux Tonga.

Avec ses dimensions impressionnantes (14x12x7 m, soit un immeuble de deux étages), Maka Lahi devient le troisième plus gros rocher déplacé par tsunami jamais documenté. C'est surtout le plus massif à avoir 'surfé' un tsunami depuis une falaise.

Grâce à la modélisation, l'équipe a estimé que le tsunami mesurait au moins 50 mètres de haut, se déplaçant à plus de 113 km/h pendant environ 90 secondes. Un glissement de terrain (plutôt qu'un séisme) aurait déclenché cette vague monstre.

Les Tonga, zone d'intense activité géologique, subissent fréquemment des tsunamis comme celui, dévastateur, de 2022. 'Cette analyse affine notre compréhension du transport des rochers par les vagues, améliorant les évaluations des risques côtiers dans les zones vulnérables', souligne la co-auteure Annie Lau, géomorphologue côtière à l'Université du Queensland.

Bí Ẩn Tảng Đá 1.300 Tấn 'Lướt' Lên Vách Đá: Khoa Học Cuối Cùng Đã Có Lời Giải

Một tảng đá khổng lồ ở Tonga đã 'lướt' trên sóng thần từ 7.000 năm trước. Nặng 1.300 tấn, tảng đá này di chuyển quãng đường gấp đôi chiều dài sân bóng đá nhờ sức mạnh của cơn sóng thần cổ đại, theo nghiên cứu mới công bố.

Điều đặc biệt là tảng đá này ban đầu nằm trên vách đá cao 30 mét trước khi bị cuốn vào đất liền. Phát hiện này hé lộ về một trận sóng thần siêu lớn từng quét qua khu vực.

Vào tháng 7/2024, Martin Kohler - nghiên cứu sinh tiến sĩ Đại học Queensland cùng nhóm đã khảo sát các vách đá ở Tonga để tìm bằng chứng về sóng thần trong quá khứ. Họ tập trung vào những tảng đá lớn bị cuốn vào đất liền - manh mối quan trọng về lịch sử sóng thần ở vùng hay xảy ra động đất như Tonga.

Trong những ngày cuối đợt khảo sát, người dân địa phương mách nhóm nghiên cứu về tảng đá Maka Lahi (nghĩa là 'tảng đá lớn'). Phủ đầy thực vật, tảng đá này trước đó chưa từng được khoa học nghiên cứu và có thể đã bị bỏ sót trong các khảo sát bằng vệ tinh.

Tảng đá làm từ đá vôi san hô breccia, cho thấy nó có nguồn gốc từ gần bờ biển. 'Tôi rất ngạc nhiên vì nó nằm sâu trong đất liền, ngoài khu vực khảo sát của chúng tôi. Chắc chắn nó đã bị cuốn đi bởi một cơn sóng thần cực lớn', Kohler cho biết trong thông cáo báo chí. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Marine Geology.

Nhóm nghiên cứu sau đó phát hiện vết nứt lớn trên vách đá cao 30 mét gần biển, cách vị trí hiện tại của tảng đá khoảng 200 mét. Họ xác định tảng đá được sóng thần đưa vào đây từ 6.891 năm trước, trước khi con người định cư ở Tonga.

Với kích thước 14x12x7 mét (tương đương ngôi nhà 2 tầng), Maka Lahi hiện là tảng đá lớn thứ ba từng bị sóng thần cuốn đi trên thế giới. Đặc biệt, đây là tảng đá lớn nhất được ghi nhận 'lướt' sóng thần từ trên vách đá xuống.

Sử dụng mô hình máy tính, nhóm nghiên cứu ước tính sóng thần cổ đại phải cao ít nhất 50 mét và di chuyển với tốc độ trên 113 km/h, mất khoảng 1,5 phút để đi qua. Họ cho rằng nguyên nhân khởi phát có thể là lở đất chứ không phải động đất.

Tonga là khu vực thường xuyên xảy ra hoạt động địa chất gây sóng thần, như trận sóng thần tàn phá năm 2022. Đồng tác giả Annie Lau - nhà địa mạo học ven biển tại Đại học Queensland - nhấn mạnh: 'Nghiên cứu giúp hiểu rõ hơn về cơ chế vận chuyển đá bằng sóng, từ đó nâng cao khả năng đánh giá nguy cơ sóng thần ở các vùng dễ bị ảnh hưởng trên toàn cầu.'