Affaire de trésor maritime : Un écrivain américain et son mari risquent des poursuites pour la vente illégale d'or provenant d'une épave du XVIIIe siècle
Un écrivain américain octogénaire et son mari pourraient être jugés en France pour leur implication dans la vente illégale de lingots d'or pillés d'une épave du XVIIIe siècle. Les procureurs français ont demandé que l'affaire soit portée devant les tribunaux. Eleonor "Gay" Courter, 80 ans, et son mari Philip, 82 ans, sont accusés d'avoir aidé à vendre le butin en ligne pour un plongeur français qui l'avait volé il y a des décennies, mais ils nient toute connaissance d'un acte répréhensible.
Le Prince de Conty, un navire français en commerce avec l'Asie, a coulé au large de la Bretagne lors d'une nuit d'hiver en 1746. Seuls 45 des 229 hommes à bord ont survécu, selon le ministère français de la Culture. L'épave a été découverte plus de deux siècles plus tard, en 1974, reposant par 9 à 15 mètres de fond près de Belle-Île-en-Mer. Elle a été pillée en 1975 après la découverte d'un lingot d'or lors d'une inspection du site.
Dans les années 1980, des archéologues ont trouvé de la porcelaine chinoise du XVIIIe siècle, des restes de caisses de thé et trois lingots d'or chinois autour de l'épave. Mais une violente tempête en 1985 a dispersé les restes du navire, mettant fin aux fouilles officielles. Certains lingots pillés ont finalement atterri dans une vente aux enchères à San Francisco, selon CBS Bay Area.
En 2018, Michel L'Hour, responsable de l'archéologie sous-marine française, a repéré la vente suspecte de cinq lingots d'or sur un site américain. Les autorités américaines ont saisi le trésor, qui a été rendu à la France en 2022. "Ces objets racontent l'histoire de la France, son commerce et son peuple", a déclaré un haut responsable du Département de la Sécurité intérieure américaine.
Les enquêteurs ont identifié la vendeuse comme étant Eleonor "Gay" Courter, auteure et productrice vivant en Floride. Elle affirme avoir reçu l'or de deux amis français, dont Annette May Pesty, 78 ans. Pesty avait déclaré en 1999 avoir trouvé l'or lors d'une plongée au large du Cap-Vert, mais les enquêteurs ont mis en doute cette version.
L'enquête s'est concentrée sur Yves Gladu, 77 ans, photographe sous-marin et beau-frère de Pesty. Bien qu'il n'ait pas été condamné lors d'un procès en 1983 concernant le pillage de l'épave, Gladu a avoué en 2022 avoir récupéré 16 lingots entre 1976 et 1999. Il a nié en avoir donné aux Courter.
Le couple Courter, arrêté au Royaume-Uni en 2022, aurait possédé au moins 23 lingots et en aurait vendu 18 pour plus de 192 000 dollars. Leur avocat affirme qu'ils ignoraient tout du caractère illégal et n'ont pas profité des ventes. Un procès pourrait avoir lieu à l'automne 2026.
Vụ án kho báu đắm tàu: Nhà văn Mỹ và chồng đối mặt cáo buộc buôn bán vàng trái phép từ con tàu đắm thế kỷ 18
Một nữ tiểu thuyết gia 80 tuổi người Mỹ và chồng có thể phải hầu tòa tại Pháp vì liên quan đến vụ buôn bán trái phép những thỏi vàng từ xác tàu đắm thế kỷ 18. Công tố viên Pháp đã yêu cầu đưa vụ án ra xét xử. Eleonor "Gay" Courter (80 tuổi) và chồng là Philip (82 tuổi) bị cáo buộc hỗ trợ bán số vàng trên mạng cho một thợ lặn Pháp - kẻ đã đánh cắp chúng từ hàng chục năm trước, nhưng họ phủ nhận mọi hành vi phạm tội.
Tàu buôn Pháp Le Prince de Conty trên đường tới châu Á đã đắm ngoài khơi Brittany vào một đêm đông bão tố năm 1746. Theo Bộ Văn hóa Pháp, chỉ 45 trong tổng số 229 thủy thủ sống sót. Xác tàu được phát hiện hơn hai thế kỷ sau, năm 1974, nằm ở độ sâu 9-15m gần đảo Belle-Île-en-Mer. Năm 1975, tàu bị cướp phá sau khi một thỏi vàng được tìm thấy trong quá trình khảo sát.
Những năm 1980, các nhà khảo cổ phát hiện đồ sứ Trung Hoa thế kỷ 18, thùng đựng trà và ba thỏi vàng Trung Quốc quanh xác tàu. Tuy nhiên, một cơn bão dữ dội năm 1985 đã phân tán các mảnh vỡ, chấm dứt công tác khai quật. Một số thỏi vàng bị đánh cắp sau đó xuất hiện tại phiên đấu giá ở San Francisco theo CBS Bay Area.
Năm 2018, ông Michel L'Hour - người đứng đầu ban khảo cổ dưới nước Pháp - phát hiện năm thỏi vàng khả nghi được rao bán trên một trang đấu giá Mỹ. Nhà chức trách Mỹ đã tịch thu kho báu và trao trả cho Pháp năm 2022. "Những hiện vật này kể câu chuyện về lịch sử, thương mại và con người Pháp", một quan chức Bộ An ninh Nội địa Mỹ nhấn mạnh.
Điều tra xác định người bán là Eleonor "Gay" Courter, nhà văn kiêm nhà sản xuất phim sống tại Florida. Bà khai nhận được vàng từ đôi bạn người Pháp là Annette May Pesty (78 tuổi) và người tình đã qua đời của bà. Năm 1999, Pesty từng tuyên bố trên chương trình "Antiques Roadshow" rằng tìm thấy vàng khi lặn ở đảo Cape Verde, nhưng điều tra phát hiện câu chuyện không khả thi.
Mục tiêu điều tra chuyển sang Yves Gladu (77 tuổi), nhiếp ảnh gia dưới nước và là anh rể của Pesty. Dù không bị kết án trong phiên tòa năm 1983 về vụ cướp bóc tàu Prince de Conty, Gladu thừa nhận năm 2022 đã trục vớt 16 thỏi vàng từ 40 lần lặn trong giai đoạn 1976-1999. Ông này bán toàn bộ cho một cựu quân nhân ở Thụy Sĩ năm 2006 nhưng phủ nhận trao vàng cho vợ chồng Courter.
Cặp vợ chồng người Mỹ bị bắt tại Anh năm 2022, sau đó bị quản thúc tại gia. Điều tra xác định họ từng sở hữu ít nhất 23 thỏi vàng, bán 18 thỏi với giá hơn 192.000 USD qua các nền tảng như eBay. Luật sư Gregory Levy biện hộ rằng thân chủ không biết mình vi phạm pháp luật: "Họ là những người cực kỳ tử tế. Tại Mỹ, quy định về vàng khác hẳn Pháp", đồng thời khẳng định đôi bên không hưởng lợi từ giao dịch. Phiên tòa dự kiến diễn ra vào mùa thu 2026.
Theo trang web cá nhân, Courter là tác giả nhiều đầu sách hư cấu và phi hư cấu, một số có chủ đề hàng hải. Một cuốn kể về trải nghiệm thực tế khi bà mắc kẹt trên du thuyền ngoài khơi Nhật Bản trong đại dịch COVID-19 năm 2020.
