Outils d'IA bon marché : une économie à court terme, un désastre à long terme ?
En 2007, Luke Arrigoni, entrepreneur en IA, gagnait 63 000 dollars lors de son premier emploi en tant que développeur junior. Aujourd'hui, des outils d'IA écrivant un meilleur code que le sien à l'époque ne coûtent que 120 dollars par an. Ce décalage le préoccupe. Arrigoni, dirigeant de Loti AI, une entreprise aidant les stars d'Hollywood à traquer les deepfakes non autorisés, craint que ces prix bas n'incitent les entreprises à supprimer les postes juniors. Il souhaite restructurer les incitations économiques pour protéger les carrières naissantes. « Si les systèmes d'IA étaient plus chers, les entreprises auraient une raison d'embaucher des débutants », explique-t-il. La transformation ou la suppression d'emplois par l'IA est une inquiétude récurrente, mais elle prend une nouvelle urgence avec l'essor des agents IA capables de réaliser des tâches autrefois réservées aux humains, comme passer des appels commerciaux ou écrire du code. Pour l'instant, la situation n'est pas catastrophique. ZipRecruiter estime que les stages d'été aux États-Unis ont retrouvé leur niveau d'avant la pandémie. Mais cela pourrait changer. Lors du Snowflake Summit à San Francisco, Sam Altman, PDG d'OpenAI, a comparé les outils IA actuels à des stagiaires, tandis que la prochaine génération ressemblera à des travailleurs « expérimentés ». Certaines entreprises supervisent déjà des « agents » comme elles le feraient avec des employés juniors. OpenAI évoque des programmes de reconversion pour atténuer une crise de l'emploi potentielle, mais ne mentionne pas de hausse des prix pour ralentir cette transition. C'est ce qui inquiète Arrigoni. Même avec les options les plus chères, les agents IA coûtent bien moins qu'un ingénieur junior. Sans opportunités d'embauche, les jeunes travailleurs ne pourront pas acquérir l'expertise nécessaire pour diriger des équipes futures, humaines ou machines. OpenAI n'a pas répondu à nos demandes de commentaires. Depuis le lancement gratuit de ChatGPT en 2022, les prix de l'IA fluctuent. Beaucoup d'entreprises proposent toujours des versions gratuites limitées, tandis que les tarifs de base ont baissé. Les offres premium, bien que plus chères, ne dissuadent pas l'adoption. Les dirigeants de startups et consultants en prix attribuent ces tarifs bas à une concurrence féroce. « Leur seul moyen de gagner est une adoption massive », explique Ajit Ghuman, PDG de Monetizely. À moins de pénuries d'électricité ou de GPU, ou d'une domination du marché par une seule entreprise, une hausse significative des prix semble improbable. Decagon, une startup vendant un chatbot client à 1 dollar par conversation (moitié moins qu'un humain), mise sur l'efficacité. Son PDG, Jesse Zhang, admet que ses clients ne paieraient pas plus, même si l'IA surpasse parfois les humains. Decagon, financée à 100 millions de dollars par des investisseurs comme Andreessen Horowitz, privilégie la croissance à la rentabilité. « Pourrions-nous facturer plus ? Peut-être un peu, mais pas 2 000 dollars », confie Zhang. Erica Brescia, de Redpoint Ventures, a été choquée par le prix de 250 dollars du plan Ultra IA de Google, jugé bien trop bas par rapport à la valeur offerte. Selon elle, un tarif double serait plus justifié. GitHub, où elle était COO, a lancé Copilot à 10 dollars/mois en 2022, un prix attractif pour conquérir des utilisateurs. Aujourd'hui, Copilot culmine à 21 dollars/mois, un tarif que Brescia estime 100 fois inférieur à la valeur réelle. Zed, une autre startup, facture désormais 20 dollars/mois pour son éditeur de code assisté par IA. Son PDG, Nathan Sobo, prédit une hausse des prix à terme, mais veut garder l'IA abordable pour stimuler l'innovation et la création d'emplois. Certains, comme Nandita Giri, ingénieure expérimentée, paieraient des milliers de dollars pour une IA fiable et facile à utiliser. Mais pour l'instant, ces outils restent imparfaits. Face à ces défis, Simon Johnson, économiste au MIT, suggère des baisses de charges sociales pour les postes juniors. Arrigoni, lui, choisit d'embaucher des ingénieurs juniors plutôt que d'utiliser des outils IA. « Si l'apocalypse de l'emploi arrive, je ne veux pas en être responsable », dit-il.
Công cụ AI giá rẻ: Lợi trước mắt, hại lâu dài?
Năm 2007, Luke Arrigoni, một doanh nhân AI, kiếm được 63.000 USD trong công việc đầu tiên với vai trò lập trình viên phần mềm junior. Hiện tại, anh cho biết những công cụ AI có thể viết code tốt hơn anh ngày ấy chỉ có giá 120 USD/năm. Con số này khiến anh băn khoăn. Arrigoni, người điều hành Loti AI - công ty giúp các ngôi sao Hollywood phát hiện deepfake trái phép, lo ngại rằng AI giá rẻ sẽ khuyến khích doanh nghiệp cắt giảm vị trí entry-level. Anh muốn thay đổi cơ chế khuyến khích để bảo vệ sự nghiệp của người trẻ. "Nếu AI đắt hơn, doanh nghiệp sẽ có động lực kinh tế để tuyển người mới vào nghề", anh nói. Việc AI thay đổi - hoặc xóa sổ - công việc luôn là nỗi lo thường trực. Nhưng mối quan ngại này càng thêm cấp thiết khi nhu cầu về AI agent tăng cao. Những hệ thống AI giờ đây có thể thực hiện cuộc gọi bán hàng và viết code, công việc vốn dành riêng cho con người. Hiện tại, tình hình chưa quá nghiêm trọng. Nền tảng tuyển dụng ZipRecruiter ước tính số lượng thực tập hè tại Mỹ năm nay đã phục hồi về mức trước đại dịch. Nhưng điều này có thể thay đổi. Tại Hội nghị Snowflake ở San Francisco tuần trước, CEO OpenAI Sam Altman so sánh công cụ AI hiện tại với thực tập sinh. Thế hệ công nghệ tiếp theo sẽ giống nhân viên "có kinh nghiệm" hơn, ông nói. Một số công ty đã bắt đầu quản lý "một nhóm AI agent" như cách họ từng quản lý nhân viên junior. OpenAI đề cập đến các biện pháp giảm thiểu như chương trình đào tạo lại để ngăn khủng hoảng việc làm, nhưng không nhắc đến việc tăng giá dịch vụ để làm chậm quá trình chuyển đổi sang AI. Điều này khiến Arrigoni lo lắng. Ngay cả khi tính thêm các tính năng cao cấp nhất, AI coding agent vẫn rẻ hơn nhiều so với kỹ sư junior. Arrigoni tin rằng nếu lao động trẻ không có cơ hội làm việc, họ sẽ không tích lũy được kinh nghiệm cần thiết để dẫn dắt đội ngũ tương lai - dù là con người hay máy móc. OpenAI không phản hồi yêu cầu bình luận. Giá AI luôn biến động kể từ khi ChatGPT ra mắt miễn phí năm 2022, châm ngòi cho cơn sốt AI. Nhìn chung, nhiều công ty AI vẫn cung cấp bản miễn phí giới hạn, trong khi giá gói cơ bản giảm. Các gói cao cấp với tính năng mới nhất đắt hơn, nhưng chưa đủ để tạo lợi nhuận hoặc ngăn cản người dùng. Giám đốc startup và chuyên gia định giá cho rằng giá thấp là do cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà cung cấp AI. "Cách duy nhất để chiến thắng là phổ cập đại trà", Ajit Ghuman, CEO công ty chiến lược giá Monetizely nhận định. Điều này buộc các công ty AI phải giữ giá cạnh tranh. Ghuman cho rằng giá khó tăng mạnh trừ khi xảy ra thiếu hụt điện hoặc GPU, hoặc một công ty độc chiếm thị trường AI. Decagon, startup tại San Francisco cung cấp chatbot hỗ trợ khách hàng với giá 1 USD/cuộc hội thoại (bằng một nửa chi phí thuê người), tin rằng khách hàng sẽ không bao giờ trả nhiều hơn cho AI. "Lý do đầu tư vào AI là hiệu quả", CEO Jesse Zhang nói. "Bạn phải rẻ hơn lao động con người. Đó là mục đích của công nghệ". Zhang tiết lộ công ty có lãi trên từng cuộc hội thoại sau khi trừ chi phí cố định, nhưng không bình luận về tổng lợi nhuận. Với 100 triệu USD gọi vốn từ Andreessen Horowitz và Accel, Decagon ưu tiên tăng trưởng thay vì lợi nhuận. "Liệu chúng tôi có thể định giá cao hơn? Có thể một chút, nhưng 2.000 USD thì không", anh nói. Erica Brescia, giám đốc quản lý tại Redpoint Ventures, từng "choáng váng" trước giá 250 USD của gói AI Ultra mới từ Google. "Mọi thứ quá rẻ so với giá trị mang lại", cô nhớ lại. Brescia ước tính giá cao gấp đôi sẽ hợp lý hơn. Trước đây, khi là COO của GitHub, cô tham gia định giá Copilot - trợ lý lập trình AI khởi điểm 10 USD/tháng năm 2022. Mục tiêu là thu hút người dùng để cải thiện dịch vụ, và Microsoft - công ty mẹ của GitHub - sẵn sàng chịu lỗ. Brescia cho rằng hiện tại, Copilot nên có giá cao gấp 100 lần để phản ánh đúng giá trị với lập trình viên. Hiện Copilot có giá tối đa 21 USD/tháng. Nhiều công ty khác như Zed cũng đi theo xu hướng này, với mức giá tối thiểu 20 USD/tháng cho trình soạn thảo code hỗ trợ AI. CEO Zed Nathan Sobo dự đoán giá AI sẽ tăng trong tương lai do mô hình hiện tại không bền vững. Nhưng ông muốn giữ AI trong mức giá phải chăng để mọi người có thể sử dụng, phát triển phần mềm tốt hơn và tạo việc làm mới. Một số chuyên gia như Nandita Giri - kỹ sư phần mềm kỳ cựu từng làm tại Amazon, Meta và Microsoft - sẵn sàng trả hàng nghìn USD/năm cho trợ lý AI nếu chúng dễ sử dụng và ổn định. Nhưng hiện tại, công nghệ này còn nhiều hạn chế. Giri từng thử phát triển AI agent phòng tránh kiệt sức tâm lý, nhưng kết quả là "nó hủy hết cuộc họp của tôi". Một số công ty đã tuyển "kiến trúc sư AI" để giám sát hệ thống agent và hạn chế sai sót. Câu hỏi đặt ra là ai sẽ đảm nhận những vai trò này trong tương lai nếu lao động trẻ hiện nay bị tước đi cơ hội. Simon Johnson, nhà kinh tế học tại MIT, cho rằng doanh nghiệp sẽ không cân nhắc chi phí xã hội của việc đứt gãy sự nghiệp khi định giá. Ông đề xuất chính phủ giảm thuế payroll cho vị trí entry-level để khuyến khích tuyển dụng. Arrigoni chọn cách tiếp cận khác: tại Loti AI, anh ưu tiên tuyển dụng kỹ sư junior và không sử dụng công cụ lập trình AI. "Nếu ngày tận thế việc làm xảy đến, tôi không muốn mình là nguyên nhân", anh tâm sự.
