Les manuscrits de la mer Morte seraient plus anciens qu'on ne le pensait : une révolution grâce à l'IA

Are Dead Sea Scrolls older than we thought?

Les manuscrits de la mer Morte seraient plus anciens qu'on ne le pensait : une révolution grâce à l'IA

Une équipe de scientifiques a combiné la datation au radiocarbone et l'analyse de l'écriture assistée par intelligence artificielle pour réévaluer l'âge des manuscrits de la mer Morte. Leurs résultats, publiés dans la revue PLoS ONE, révèlent que nombre de ces précieux documents seraient plus anciens que les estimations précédentes.

Les manuscrits de la mer Morte, découverts entre 1946 et 1947 près de Qumrân, comprennent environ 900 rouleaux complets ou fragmentaires. Conservés dans des jarres en argile, ils ont été préservés grâce aux conditions particulières des grottes calcaires où ils étaient cachés par la secte des Esséniens pour les protéger des Romains vers 73 de notre ère.

Jusqu'à présent, la datation reposait principalement sur la paléographie, méthode subjective basée sur l'analyse des styles d'écriture. Pour obtenir des résultats plus précis, les chercheurs ont développé un programme IA nommé Enoch, combinant des analyses de radiocarbone sur 24 échantillons et une étude approfondie de l'écriture manuscrite.

Enoch fonctionne en identifiant des motifs géométriques microscopiques dans les traces d'encre, mettant l'accent sur les caractéristiques partagées plutôt que sur les différences subtiles comme le fait la paléographie traditionnelle. Testé par des experts, le programme a produit des estimations jugées "réalistes" dans 79% des cas.

Parmi les découvertes majeures : deux rouleaux ont été identifiés comme les premiers fragments connus du Livre de Daniel, et l'Ecclésiaste daterait du IIIe siècle avant notre ère plutôt que de l'époque du roi Salomon. Ces résultats remettent en question les chronologies établies des styles d'écriture juifs anciens et ouvrent de nouvelles perspectives sur l'histoire biblique.

"Avec Enoch, nous avons ouvert une nouvelle porte vers le monde antique, comme une machine à remonter le temps", écrivent les auteurs. Cet outil promet également d'éclairer d'autres collections manuscrites historiques dont la datation reste incertaine.

Cuộn sách Biển Chết cổ hơn chúng ta tưởng? Phát hiện đột phá nhờ trí tuệ nhân tạo

Một nhóm các nhà khoa học đã kết hợp phương pháp định tuổi bằng carbon phóng xạ và phân tích chữ viết tay dựa trên trí tuệ nhân tạo để đánh giá lại niên đại của các cuộn sách Biển Chết. Kết quả công bố trên tạp chí PLoS ONE cho thấy nhiều tài liệu quý giá này có thể cổ xưa hơn so với ước tính trước đây.

Khoảng 900 cuộn giấy da cổ đại, gồm cả nguyên vẹn và không hoàn chỉnh, được phát hiện trong các hang động gần Qumran từ năm 1946-1947. Chúng được bảo quản trong những bình gốm và may mắn tồn tại qua hàng thiên niên kỷ nhờ điều kiện khí hậu đặc biệt trong các hang động đá vôi. Các sử gia tin rằng giáo phái Essenes đã giấu những cuộn sách này để bảo vệ chúng khỏi sự phá hủy của quân La Mã khoảng năm 73 sau Công nguyên.

Trước đây, việc xác định niên đại chủ yếu dựa vào cổ tự học - phương pháp phân tích phong cách chữ viết mang tính chủ quan cao. Để có kết quả chính xác hơn, các nhà nghiên cứu đã phát triển chương trình AI mang tên Enoch, kết hợp dữ liệu carbon phóng xạ từ 24 mẫu với phân tích chữ viết tiên tiến.

Enoch hoạt động bằng cách nhận diện các hình dạng hình học vi mô trong nét mực, tập trung vào đặc điểm chung thay vì khác biệt nhỏ như phương pháp truyền thống. Khi được các chuyên gia kiểm tra, 79% kết quả định tuổi của Enoch được đánh giá là "thực tế".

Những phát hiện đáng chú ý bao gồm: hai cuộn sách được xác định là mảnh vỡ sớm nhất của Sách Daniel từng được biết đến, và Sách Truyền đạo có thể được hoàn thành vào thế kỷ III TCN thay vì thời Vua Solomon. Những kết quả này thách thức niên đại được chấp nhận trước đây về các phong cách chữ viết Do Thái cổ và mở ra góc nhìn mới về lịch sử kinh thánh.

"Công cụ Enoch giống như cỗ máy thời gian, mở ra cánh cửa mới vào thế giới cổ đại", nhóm tác giả chia sẻ. Công nghệ này hứa hẹn sẽ giúp xác định niên đại chính xác hơn cho nhiều bộ sưu tập bản thảo lịch sử khác.